Ukrayna tarihi, günümüzdeki önemli Avrupa Kıtası ülkelerinden biri olan Ukrayna’nın geçmişini kapsamaktadır. Tarih öncesi dönemler başta olmak üzere, birçok yüzyılı ve günümüzü kapsayan tarihler ve olaylar Ukrayna ülkesi ve vatandaşları hakkında bizlere bilgi verir.
Ukrayna tarihi dediğimizde Ukrayna kökeni, dili ve benzeri birçok ögeyi kapsayan bir geçmişten bahsedebiliriz. Her ülkede veya toplumda olduğu gibi Ukrayna’nın da belirli bir geçmişi ve geldiği kökenleri bulunmaktadır. Ukrayna ülkesinin tarihi, özellikle günümüzde çıkan Rusya Ukrayna savaşı sebebiyle de son dönemde merak edilmektedir. Rusya ve Avrupa’nın diğer ülkeleriyle sınırı bulunan Ukrayna, dünyadaki önemli ve köklü tarihi bulunan ülkelerden biridir.
Yazı Başlıkları
Kısaca Ukrayna Tarihi
Günümüz Ukrayna ülkesinin bulunduğu bölgede ilk devletleşmenin İskitler tarafından yapıldığı biliniyor. Bu sebeple Ukrayna ülkesinin köklerini M.Ö. 3. Yüzyıla dayandırmamız mümkün. Ayrıca Gotlar adı verilen bir kavim de daha önce Ukrayna’nın bulunduğu bölgelerde yaşamış bir toplum. Ancak daha sonrasında Ukrayna bölgesinde yaşayan Gotlar, 375 yılında Hunlar tarafından bozguna uğratılıyor ve bölge belirli bir süre boyunca Hunlar tarafından yönetiliyor.
Hunların uzun süre egemenliğinde kalan Ukrayna toprakları 5.yy sonlarına doğru Slav kavimlerin göçüne uğruyor. Böylelikle artık bölgede çeşitli kimlikle sahip olan Slav kavimleri yaşamaya başlıyor. Daha sonrasında Belarus, Rus ve Ukraynalıların ortak hüküm gösterdiği birçok şehir oluşturuluyor. Bu şehirler arasında da en büyük örnek Kiev. O zamanki adıyla Kiev Knezliği veya Kievskaya üç toplumun başkenti olarak kabul ediliyordu. Daha sonrasında dağılmayla birlikte Ukrayna toprakları Moskova ve Belarus hakimiyetine kaldı. 12 ve 13. Yüzyılda Belarus hakimiyetine giren topraklarda belirli tarihlerde Osmanlı hakimiyeti de olmuştur.
Ukrayna tarihinde bölgenin belirli dönemlerde komşu devletlerden olan Litvanya ve Polonya’nın egemenliğine girdiğini de biliyoruz. Çeşitli egemenlikler altında yaşayan Ukraynalılar daha sonrasında ise büyük bir bağımsızlık mücadelesine girdi ve kazandı. Hem Avrupa ülkeleri hem de Rusya için önemli bir konumda bulunan Ukrayna, çeşitli egemenlikler altında yaşamış ancak daha sonrasında bağımsızlığını kazanmış günümüz dünyasının ülkelerinden biri. Din olarak Hristiyanlığı tercih eden Ukrayna, coğrafik anlamda aynı zamanda Karadeniz ülkelerinden biri olarak da sayılıyor.
Ukrayna Soyu Nereden Gelir?
Ukrayna soyu aslen Slavlardan gelir. Ukrayna’nın bugün bulunduğu coğrafi konumlarda 5.yy’da Slav toplumları yaşamaktaydı. Daha sonrasında göç eden Slavlar balkanlara doğru yayılarak genişlemeye başladılar. Sonraki yüzyıllarda ise Türk kökenli Bulgar toplumları Ukrayna’da yaşadılar. Ardından gelen yıllarda ise Bulgarlar bu toprakları bıraktı ve topraklar Hazarlar tarafından tercih edildi.
Ukraynalıların soyu genel olarak Kiev Rusları, Kazaklar, Çerkesler ve Doğu Slavları şeklinde birbirinden ayrılabiliyor. Ukrayna toprakları Slavlar başta olmak üzere Türkler, Kazaklar, Ruslar ve Çerkesler gibi çok sayıda millet tarafından tercih edilmiştir. Bu sebeple Ukrayna ülkesinin soyu etnik bir toplum olarak görülmektedir. Bunun sebebi günümüz Ukrayna bölgesinde ve topraklarında geçmişte birçok toplumun ve soyların yaşamış olmasıdır.
Ukrayna Dini İnancı Nedir?
Ukrayna etnik bir toplum olduğu gibi ülkede farklı dinlerden insanlarla karşılaşmak mümkündür. Ancak Ukrayna toplumu tarafından baskın olarak kabul edilen din Hristiyanlıktır. Ülkede en çok tercih edilen ve inanılan dinin Ortodoks Hristiyanlığı olduğu bilinmektedir. Ukrayna’da Hristiyanlık, Ukrayna Ortodoks Kilisesi ve Moskova Patrikhanesi tarafından temsil edilmektedir.
Ukrayna toplumunun büyük bir bölümü Ortodoks Hristiyanlardan oluşmaktadır. Ancak günümüzde ülkede farklı dinlere ve inanışlara mensup olan birçok bireyler karşılaşmak mümkündür. Etnik bir toplum olan ve farklı kültürlerin bir arada yaşadığı ülkede aynı zamanda farklı dini inanışlara sahip birçok toplum vardır.
Sovyetler Birliği Dönemi Ukrayna
Ukrayna tarihinde önemli dönemler arasında Sovyetler Birliği içerisinde yani SSCB’de olduğu yıllar da yer alıyor. SSCB dağılmadan önce üyesi olan Ukrayna, daha sonrasında uzun yıllar boyunca bağımsızlık mücadelesi verdi.
1.Dünya Savaşı’nda Rus İmparatorluğu ile Avusturya Macaristan İmparatorluğu arasında çıkan mücadelelerde Ukrayna bölgesi, büyük çarpışmaların yaşandığı bölgelerden biri olmuştu. Daha sonrasında Ukrayna’da 1919 yılında Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kuruldu. Kurulan bu cumhuriyet, üç yıl sonra 1922 yılında Sovyetler Birliğine girdi. Hemen 1 sene sonrasında Ukrayna tarihinin önemli sorunlarından biri olan Holodomor kıtlığı meydana geldi ve çok sayıda insan yaşamını yitirdi.
İkinci Dünya Savaşı dönemine kadar birlikte çeşitli siyasi adımlar izleyen Sovyetler Birliği ülkeleri ve Ukrayna, işgal döneminde büyük zarar aldı. Milyonlarca insanın hayatını kaybettiği savaşta Ukrayna cephesinde de ölümler çoktu. Savaş sonrasında Ukrayna bölgesinde meydana gelen kıtlık olayları, çeşitli insanların ölümüne neden oldu. Tüm bu olayların akabinde Ukrayna’da halkın Sovyetler Birliğine karşı ayaklanmaları başladı.
Sovyetler Birliği döneminde Çernobil kazası ve Kırım olayları başta olmak üzere Ukrayna çok sayıda sorunla karşılaştı. 1922 yılında Sovyetler Birliği üyesi olan Ukrayna, Belarus ve Rusya ile alınan ortak kararın ardından Sovyetler Birliğini dağıttılar.
1990 Sonrası Ukrayna
1922 yılında girdiği Sovyetler Birliği’nin 1991 yılında dağılmasıyla birlikte Bağımsız Devletler Topluluğu’ndan biri oldu. Bağımsız Ukrayna devletinin ilk başkanı Leonid Kravçuk oldu. 5 yıl sürenin ardından 1996 yılında Ukrayna devletinin ikinci başkanı ise başkanlık koltuğuna oturan Leonid Kuçma’ydı.
Leonid Kuçma döneminde Ukrayna pek çok tarihi olayla karşı karşıya kaldı. 2001 yılındaki siyasi olaylar, Turuncu devrim başta olmak üzere Kuçma döneminde birçok siyasi sorun meydana geldi. 1990 dönemi sonrasında Ukrayna tarihinde meydana gelen önemli olaylar ise şu şekilde;
2001 Siyasi Krizi
Ukrayna tarihinde yıllar 2001’i gösterdiğinde ülkede büyük bir siyasi kriz meydana geldi. Muhalif gazetecilerden biri olan Georgi Gondaze’nin öldürülmesiyle birlikte siyasi kriz oluştu. Bu olayla başlayan siyasi kriz ardından ikinci devlet başkanı Kuçma’nın birçok suça karıştığını gösteren ses kayıtlarının yayınlanmasıyla büyüdü. Ülkede isyanlar, protestolar ve birçok patlak meydana geldi. Halk ‘’Kuçma’sız Ukrayna’’ sloganıyla sokaklara indi. Polisler, güvenlik güçleri ve halk arasında çatışmalar meydana geldi. Hemen bu olayların ardından 2002 yılında Ukrayna Komunist Partisi, başkanlığa gelemedi.
Turuncu Devrim
Ukrayna tarihindeki en önemli olaylardan biri de Turuncu Devrim’dir. Turuncu Devrim, Ukrayna’nın en önemli kırılma noktası olarak gösterilmektedir. Yıl 2004’ü gösterdiğinde Ukrayna başbakanı Viktor Yanukoviç idi. Başbakanın karşısına 2004 seçimlerinde Batı desteğini arkasına alan Yuşçenko aday oldu. Seçimde Yanukoviç yüzde 49,4 oy alırken Yuşçenko 46,6 oy alabildi.
Ancak seçim bununla bitmedi. Seçimde ciddi sorunlar, ihlaller ve hileler olduğu öne sürülmeye başlandı. Yuşçenko taraftarı olan halkın sokağa çıkması istendi. Ülkenin her yerinde protestolar ve gösteriler yapılmaya başlandı. Olayların büyümesinin ardından seçim tekrar edildi ve Yuşçenko Yüzde 51,9 oy ile başkan oldu. Yuşçenko’nun seçim renginin turuncu olması sebebiyle bu olaya Turuncu Devrim adı verilmektedir.
Euro Maydan
Rusya yanlısı başkan olan Viktor Yanukoviç’in iktidarı Avrupa Birliği ile ortaklık projesini reddetti. Bunun ardından Kiev meydanında ve ülkenin birçok yerinde olaylar patlak verdi. 100’ü aşkın kişinin hayatını kaybettiği bu olayda Yanukoviç ülkeyi terk etti.
Ukrayna Rusya Savaşı
Günümüzün en önemli olaylarından biri olan Ukrayna Rusya savaşı, Ukrayna tarihindeki önemli olaylardan biri. 2022 Şubat ayında başlayan ve günümüzde hala devam eden savaş etkisini sürdürmeye devam ediyor.
Ukrayna tarihi Orta Çağ’dan günümüze kadar birçok olaya sahip. Sovyetler Birliği, Bağımsız Ukrayna dönemi gibi olayların yanı sıra konumu sebebiyle Ukrayna dünyadaki önemli ülkeler arasında yer alıyor.
